Nicomedia

Editor: rasim terzi (9 hours ago)

Roma İmparatorluğu'nun Unutulan Başkenti

Nicomedia

Roma İmparatorluğu'nun görkemli tarihinde genellikle gözden kaçan, ancak stratejik ve politik açıdan büyük öneme sahip bir dönem vardır: Nikomedia'nın (modern İzmit) başkent olduğu 46 yıllık süreç. Bu dönem, imparatorluğun dönüm noktalarından birini temsil eder ve Roma'dan Konstantinople'a geçiş sürecinde kritik bir ara dönem olarak karşımıza çıkar.

Tarihsel Arka Plan

Roma İmparatorluğu'nun başkent kronolojisine baktığımızda üç önemli dönem görürüz: İlk olarak Roma (MÖ 753 - MS 284), ardından Nikomedia (MS 284 - 330) ve son olarak Konstantinople (MS 330 - 1453). Bu kronolojide Nikomedia dönemi, genellikle tarih kitaplarında detaylı olarak ele alınmayan bir geçiş sürecini temsil eder.
MS 235-284 yılları arasında Roma İmparatorluğu derin bir kaos döneminden geçmekteydi. Bu 49 yıllık süreçte, ortalama hükümdarlık süresi sadece 2,5 yıl olan 22 farklı imparator tahta çıktı. İmparatorların çoğu, kendi koruma görevlileri tarafından öldürüldü ve yerlerine geçen komutanlar da benzer bir kaderi paylaştı.

Diokletian'ın Reformları ve Nikomedia'nın Yükselişi

Dönüm noktası MS 284 yılında geldi. İmparator Numerian'ın Pers seferi sırasında İzmit yakınlarında ölümüyle, süvari birlikleri komutanı Diokletian, Nikomedia'da imparator ilan edildi. Diokletian, imparatorluğun yaşadığı karmaşaya tanık olmuş bir lider olarak, radikal reformlara imza attı.
Diokletian'ın ilk icraatları arasında:
   • Askeri komutanları merkezden uzaklaştırarak ülkenin farklı bölgelerine dağıtması
   • Askeri ve sivil otoriteyi birbirinden ayırması
   • Mali sistemi yeniden düzenleyerek ekonomiyi güçlendirmesi
   • Ve en önemlisi, başkenti Roma'dan Nikomedia'ya taşıması yer aldı

İmparatorların Tarihi Kucaklaşması

Nikomedia'nın tarihi önemini gösteren en dikkat çekici eserlerden biri, şuan Kocaeli Arkeoloji Müzesinde görülebilmektedir. Bu eserde İki İmparatorun Kucaklaşır şekilde görülmektedir. Bu sahnede, İmparator Diokletianus ve İmparator Maximianus'un şehre giriş töreninde (adventus) buluşmaları canlandırılmıştır. Her iki imparator da dönemin ihtişamını yansıtan gösterişli kıyafetler içinde tasvir edilmiştir: kemerli, kollu, altın bantlarla süslenmiş tunikler, pantolonlar ve püsküllü imparatorluk pelerinleri giymişlerdir. İmparatorların kısa kesilmiş saçları ve sakalları, 3. yüzyıl asker imparatorlarının tipik özelliklerini yansıtması açısından tarihi bir belge niteliğindedir.

Nikomedia'nın Başkent Olarak Gelişimi

Nikomedia'nın başkent olmasıyla birlikte şehirde kapsamlı bir dönüşüm başladı. İmparatorluk sarayı yenilendi ve genişletildi, şehir surları onarıldı, halkın eğlenmesi için bir hipodrom inşa edildi. Şehrin stratejik konumu, özellikle deniz ticareti açısından büyük avantajlar sağladı. Mısır ve Libya'dan gelen tahıl, meyve ve yağ; Midilli, Kıbrıs, İtalya ve Galya'dan gelen şaraplar Nikomedia limanında toplanıyordu.
Diokletian'ın Roma hakkındaki görüşleri, başkentin değiştirilmesinin arkasındaki motivasyonu açıkça ortaya koyar. Komutan Konstantin'e söylediği sözler oldukça çarpıcıdır: "Roma gerçekten muhteşem eserlerle süslüdür... Ama işin içine girildiğinde anlayacaksın ki, orası bir fesat kaynağı ve ihanet yuvasıdır."

Dört İmparatorun Şehri

Nikomedia'nın başkent olduğu 46 yıllık dönemde dört farklı imparator şehri yönetti: Galerius, Maximin Daia, Licinius ve Konstantin. Bu süreç, MS 330 yılında Konstantin'in başkenti Konstantinople'a taşımasıyla son buldu.
Diokletian'ın kendisi, 21 yıllık yönetiminin ardından tarihte görülmemiş bir karar alarak istifa etti. Geri dönmesi için yapılan çağrılara verdiği yanıt, Roma İmparatorluğu tarihinin en ilginç anekdotlarından birini oluşturur: "Lahana yetiştirmek için harcadığım zamanımı imparatorluğu yönetmek için israf edemem!"

Ne yazık ki, Nikomedia'nın bu önemli döneminden günümüze ulaşan fiziksel kalıntılar oldukça sınırlıdır. Özellikle son 50 yıl içinde İzmit'te pek çok tarihi eser kaybolmuştur. Ancak son on yılda durumda olumlu gelişmeler yaşanmış, Roma dönemine ait eserlerin korunması için önemli adımlar atılmıştır. Kurulan Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi'nde sergilenen devasa Herakles heykeli ve mevsim tanrılarını temsil eden heykeller, şehrin görkemli geçmişinin günümüze ulaşan nadide örnekleridir.

Nikomedia'nın başkent olduğu dönem, Roma İmparatorluğu'nun dönüşüm sürecinde kritik bir aşamayı temsil eder. Bu süreç, imparatorluğun doğuya kayışının ve Bizans döneminin başlangıcının habercisi niteliğindedir. Günümüzde modern İzmit'in altında yatan bu zengin tarih, arkeolojik çalışmalar ve koruma projeleriyle yeniden gün yüzüne çıkarılmayı beklemektedir.

9 hours ago

Comments (Total 0)